اگزینوس؛ بررسی پردازنده اختصاصی سامسونگ

اگزینوس (Exynos) یکی از تلاش‌های بارز سامسونگ کره‌ای برای خودکفایی است. دسترسی به تراشه‌های اختصاصی SoC که در سال 2010 با عرضه گلکسی S شروع شد، یکی از اصلی‌ترین پله‌های پیشرفت سامسونگ خصوصاً در ارائه گوشی‌های پرچمدار است. غیر از سامسونگ، تنها اپل و گاهی هواوی به تولید پردازنده‌های اختصاصی تن می‌دهند. بنابراین موتور پردازشی Exynos، رقیب اصلی تراشه‌های اسنپدراگون در گوشی‌های اندرویدی‌ است و البته در بعضی مقایسه‌ها به‌ عنوان بهترین پردازنده موبایل معرفی می‌شود. البته باید اشاره کرد که سامسونگ هم در گوشی‌های اقتصادی و میان‌رده اغلب از پردازنده‌های کوالکام یا مدیاتک بهره می‌گیرد و اگزینوس را بیشتر در خدمت گوشی‌های پرچمدارش نگه داشته؛ با این‌ حال Exynos تولید بسیار گسترده‌ای دارد و در میان‌رده‌ها و گوشی‌های اقتصادی سامسونگ هم دیده می‌شود. در ادامه با نگاهی به مدل های مختلف اگزینوس، موتورهای پردازشی اختصاصی سامسونگ را بررسی می‌کنیم تا تصمیم‌گیری شما برای انتخاب پردازنده راحت‌تر باشد.

نقد و بررسی پردازنده اگزینوس؛ SoC چیست و در اگزینوس چه‌ طور معرفی می‌شود

تراشه‌های SoC در واقع به‌ معنی مجموعه‌ای از موتورهای پردازشی مورد نیاز برای دستگاه اند که هرکدام هدف خاصی را دنبال می‌کنند. اگزینوس سامسونگ هم یکی از تراشه‌های SoC است که با معماری کم‌مصرف ARM طراحی شده است. تراشه‌های SoC از پردازنده‌های مرکزی (CPU)، پردازنده‌های گرافیکی (GPU)، موتورهای پردازش سیگنال تصویر، مودم‌های بی‌سیم، سیستم‌های موقعیت‌یابی و ... میزبانی می‌کنند. تراشه Exynos برای اولین بار در سال 2010 با عنوان Hummingbird (مرغ مگس‌خوار!) برای قرارگیری روی گلکسی S تولید شد. اولین تراشه اختصاصی سامسونگ با فرایند 45 نانومتری تولید شده بود و در پردازنده مرکزی از یک هسته Cotrex-A8 با سرعت یک گیگاهرتز استفاده می‌کرد. پردازنده PowerVR SGX540 هم وظیفه پردازش داده‌های گرافیکی را در اولین موتور اگزینوس به عهده داشت که در همان زمان از محتوای FHD هم پشتیبانی می‌کرد.

پیشرفت‌های سامسونگ از سال 2010 تا 2021 گاهی همگام با دیگر کمپانی‌های سازنده تراشه و گاهی چند قدم جلوتر از آن‌ها بوده است. به‌ این‌ ترتیب در‌ حال‌ حاضر کره‌ای‌ها نه تنها در تولید نمایشگرهای بسیار قدرتمند بی‌حریف اند، که در ساخت گسترده تراشه‌های پرتوان هم سنگِ‌ تمام گذاشته‌اند. Exynos 2100 آخرین و توانمندترین تراشه سامسونگ است که در نسخه جهانی پرچمدارهای 2021 یا خانواده گلکسی S21 به کار گرفته شده است. نقد و بررسی پردازنده اگزینوس 2100 می‌تواند به‌ راحتی این تراشه را در بین قوی‌ترین‌های حال حاضر قرار دهد. در بعضی گزارش‌ها حتی پردازنده جدید سامسونگ را بهترین گزینه در میان گوشی‌های اندرویدی بازار معرفی کرده‌اند. با‌ این‌ وجود در مقایسه‌های وب‌سایت Nanoreview، اسنپدراگون 888 کوالکام با تفاوت نسبتاً ناچیزی پیروز است. برای آشنایی دقیق‌تر با مدل های مختلف اگزینوس، بد نیست نگاهی به طبقه‌بندی‌های این تراشه بر‌اساس رده قیمتی داشته باشیم.

مدل های مختلف اگزینوس؛ نگاهی به پردازنده‌های اقتصادی سامسونگ

پردازنده‌های اقتصادی با تمرکز زیادی بر فاکتور قیمت طراحی می‌شوند و طبیعتاً انتظار قدرت چندانی از آن‌ها نمی‌رود. هم کوالکام و هم مدیاتک در ساخت این تراشه‌ها عملکرد بسیار خوبی دارند و تقریباً بازار گوشی‌های اقتصادی را در چنگ گرفته‌اند. اما نمی‌توان فعالیت سامسونگ را در ساخت اگزینوس‌های اقتصادی نادیده گرفت. پردازنده Exynos 7570 یکی از گزینه‌های اقتصادی نسبتاً قدیمی‌تر است که بر پردازنده مرکزی 4 هسته‌ای با هسته‌های Cortex-A53 تکیه دارد. این تراشه از پردازنده گرافیکی قدیمی Mali-T720 MP1 بهره گرفته و پشتیبانی چندان خوبی از شبکه‌های ارتباطی ارائه نمی‌دهد. Exynos 7570 را می‌توان قدیمی‌ترین، ارزان‌ترین و البته ضعیف‌ترین تراشه اقتصادی سامسونگ معرفی کرد.

چیپست‌های پردازشی Exynos 7870 و Exynos 7880 در مقایسه با نمونه قبلی، جدیدترند و البته توان بالاتری دارند. این دو گزینه با فرایند 14 نانومتری طراحی شده‌اند و به پردازنده مرکزی هشت هسته‌ای با هسته‌های Cortex-A53 مجهزند. اما تراشه 8 نانومتری Exynos 850 بهترین پردازنده اقتصادی در بین مدل های مختلف اگزینوس است. پردازنده مرکزی در این تراشه به 8 هسته پردازشی Cortex-A55 مجهز شده و Mali-G52 MP1 داده‌های گرافیکی را پردازش می‌کند. نکته مهم در مورد این موتور پردازشی، مصرف انرژی بسیار پایین است. البته که قدرت نسبتاً کم این پردازنده به انرژی خیلی زیادی هم نیاز ندارد. اما به‌ هر حال Exynos 850 یکی از گزینه‌هایی‌ است که در مصرف انرژی با بهبودبخشی قابل توجهی همراه بوده و در میان پردازنده‌های اقتصادی می‌درخشد.

توجه داشته باشید که قطعاً نمی‌توان از پردازنده‌های مذکور انتظار استفاده‌های سنگین یا حتی نیمه‌سنگین داشت. در واقع با این گزینه‌ها صرفاً باید به اجرای راحت عادی‌ترین برنامه‌ها امیدوار بود. از گوشی‌های کاملاً اقتصادی مجهز به اگزینوس می‌توان به گلکسی A21s اشاره کرد.

پردازنده اگزینوس در گوشی‌های میان‌رده 

ساخت مدل های مختلف اگزینوس در سال‌های اخیر با توجه ویژه‌ای بر روی میان‌رده‌ها همراه بوده است. به‌ این‌ ترتیب گلکسی‌های میان‌رده‌ای که به Exynos مجهزند اخیراً پیشرفت‌های بسیار چشمگیری را تجربه می‌کنند. پردازنده‌های میان‌رده امروز سامسونگ در مقایسه با گزینه‌های قدیمی‌تری مثل Exynos 7884 و Exynos 7885 بهبودبخشی‌های کاملاً بارزی به نمایش گذاشته‌اند. تراشه‌های Exynos 9609 ،Exynos 9610 و Exynos 9611 نسبتاً جدیدترند و عملکرد بهتری از نمونه‌های قبلی دارند. سامسونگ در این تراشه‌ها از پردازنده مرکزی هشت هسته‌ای با هسته‌های پردازشی Cortex-A73 و Cortex-A53 و پردازنده گرافیکی Mali-G72 MP3 استفاده کرده است. اما این پردازنده‌ها همچنان فاصله زیادی تا بهترین موتورهای پردازشی میان‌رده سامسونگ دارند.

پردازنده Exynos 980

سال 2020 مبدأ پیشرفت‎های درخشان سامسونگ در ساخت تراشه‌های میان‌رده بود. نقد و بررسی پردازنده اگزینوس 980 یکی از بهترین چیپست‌های سال گذشته را به نمایش می‌گذارد. این تراشه 9 نانومتری به هشت هسته پردازشی Cortex-A55 و Cortex-A77 در پردازنده مرکزی مجهز شده است و اولین موتور میان‌رده سامسونگ با امکان پشتیبانی از شبکه 5G محسوب می‌شود. این هسته‌های نسبتاً توانمند در کنار پردازنده گرافیکی Mali-G76 MP5، گوشی‌های میان‌رده مجهز به Exynos 980 را در بین بهترین‌های این کلاس قیمتی قرار می‌دهند. باید اشاره کنیم که پردازنده گرافیکی در این تراشه از محتوای QHD+ پشتیبانی می‌کند. بهره‌گیری از پردازنده عصبی با هدف پردازش‌های مرتبط با هوش مصنوعی و البته کنترل مصرف انرژی، از دیگر نقاط قوت پر رنگ این تراشه میان‌رده محسوب می‌شوند. در این میان Exynos 880 می‌تواند به عنوان نسخه‌ای ارزان‌تر اما بسیار شبیه به Exynos 980 شناخته می‌شود.

پردازنده‌های Exynos 1080 و Exynos 9825؛ قوی‌ترین تراشه‌های میان‌رده سامسونگ

پردازنده Exynos 1080 را می‌توان به‌ عنوان قوی‌ترین تراشه میان‌رده سامسونگ معرفی کرد که البته اولین پردازنده کره‌ای‌ها با فرایند 5 نانومتری محسوب می‌شود. هسته‌های پردازشی Cortex-A78 و Cortex-A55 با حدأکثر سرعت 2.8 گیگاهرتز، پردازنده مرکزی جدیدترین تراشه میان‌رده سامسونگ را تشکیل می‌دهند. هسته‌های پرقدرتی که همراه با پردازنده گرافیکی Mali-G76 MP10 می‌توانند شما را به عملکردی کم‌ نظیر برای گوشی‌های میان‌رده امیدوار کنند. پردازنده گرافیکی در Exynos 1080 امکان پشتیبانی از نرخ 144 هرتزی نمایشگر را مهیا کرده است. پردازنده‌های Exynos 9820 با فرایند 8 نانومتری و Exynos 9825 با فرایند 7 نانومتری، از نمونه‌های پرچمدار قدیمی هستند که اخیراً در بعضی میان‌رده‌ها به‌ کار گرفته شده‌اند.

پردازنده مرکزی در تراشه Exynos 9825 با هسته‌های پردازشی Mongoos M4 (هسته پردازشی اختصاصی سامسونگ)، Cortex-A75 و Cortex-A55 معرفی شد. این تراشه پرچمدار نسبتاً قدیمی در سال جاری به‌ عنوان پردازنده گوشی میان‌رده‌ای مثل گلکسی M62 نقش‌ آفرینی کرده است. پردازنده گرافیکی Mali-G76 MP12، موتور پردازش عصبی اختصاصی، پشتیبانی از حافظه UFS 3.0 و پشتیبانی از رم LPDDR4X مجموعه سخت‌‌افزاری قدرتمندی را در اختیار اگزینوس 9825 قرار داده‌اند.

جدیدترین تراشه‌های پرچمدار Exynos

برای آشنایی با میزان قدرت تراشه‌های پرچمدار سامسونگ کافی‌ است نگاهی به پردازنده‌‌های سری گلکسی S20 و S21 در دو سال اخیر داشته باشیم.

پردازنده Exynos 990؛ تراشه قدرتمند گلکسی S20

سامسونگ برای نسخه گلوبال گلکسی S20 از پردازنده Exynos 990 استفاده کرد. این تراشه از آخرین نسل‌های اگزینوس است که با هسته‌های پردازشی اختصاصی سامسونگ همراه شده بود. به‌ این‌ ترتیب هشت هسته Cortex-A76 و Cortex-A55 همراه با دو هسته اختصاصی Mongoose M5 به‌ عنوان پردازنده مرکزی در تراشه 7 نانومتری Exynos 990 ایفای نقش می‌کردند. چیپست به‌ کار رفته در گلکسی S20 از پردازنده گرافیکی Mali-G77 MP11 بهره می‌گرفت و امکان اتصال به شبکه 5G را فراهم کرده بود. این تراشه با عملکرد درخشانش در اجرای برنامه‌های نیمه‌ سنگین و سنگین، همچنان رقیبی جدی برای پرچمدارهای اسنپدراگون کوالکام محسوب می‌شود. با این‌ حال ظاهراً مصرف انرژی در این پردازنده، چندان کنترل‌ شده نیست و در چند وظیفگی‌ ها به پرچمدارهای کوالکام می‌بازد.

پردازنده Exynos 2100؛ قدرتمندترین تراشه سامسونگ تا امروز

پردازنده Exynos 2100 در گلکسی S21 قوی‌ ترین نمونه در بین مدل های مختلف اگزینوس تا به امروز است. همانطور‌ که گفته شد، استفاده سامسونگ از هسته‌های پردازشی اختصاصی متوقف شده است. به‌ این‌ ترتیب جدیدترین هسته پردازشی کم‌مصرف Cortex-X1 وظیفه پردازش سنگین‌ترین داده‌ها در تراشه جدید سامسونگ را به عهده دارد. این تراشه برای استفاده‌های نسبتاً سبک‌تر به‌ ترتیب از سه هسته پردازشی Cortex-A78 و چهار هسته Cortex-A55 بهره می‌گیرد. چیپست 5 نانومتری اختصاصی سامسونگ از پردازنده بسیار قدرتمند گرافیکی Mali-G78 MP14 میزبانی می‌کند. این پردازنده از یک واحد سه هسته‌ای مختص پردازش عصبی برای عملیات مرتبط با هوش مصنوعی (NPU) بهره گرفته است. به‌ طور کلی پردازنده‌های اخیر سامسونگ در زمینه هوش مصنوعی پیشرفت‌های قابل‌ توجهی را به نمایش می‌گذارند. طبق انتظار اگزینوس 2100 هم با امکان اتصال به شبکه 5G همراه است و مودم بی‌سیم این پردازنده از نسل ششم WiFi و mmWave پشتیبانی می‌کند.

تراشه Exynos 2100 در‌ حال‌ حاضر یکی از پرتوان‌ترین پردازنده‌های بازار است و چیزی از پیشرفته‌ترین تراشه‌های کوالکام کم ندارد. ظاهراً سامسونگ در این تراشه علی‌رغم بهره‌گیری از هسته‌های پردازشی و پردازنده گرافیکی بسیار قدرتمند، مصرف انرژی را در مقایسه با Exynos 990 کنترل کرده است. اگزینوس 2100 از نرخ تازه‌سازی 120 هرتزی نمایشگر پشتیبانی می‌کند و با پردازنده‌های بسیار قوی سیگنال تصویر، امکان ضبط ویدئوی 8K را در اختیار شما قرار خواهد داد. از آنجایی که نمایشگرها و مانیتورهای کمی از محتوای 8K پشتیبانی می‌کنند، فیلم‌برداری با این وضوح در S21 بیشتر یک ویژگی تبلیغاتی است و کاربرد چندانی ندارد. اما به‌ هر حال می‌توان این ویژگی را تأییدی بر قدرت بالای پردازنده‌های Exynos 2100 دانست.