بلو اسکای، شبکه اجتماعی جدیدی است که به‌عنوان یک رقیب بالقوه برای توییتر مطرح شده است. این شبکه اجتماعی توسط جک دورسی، مدیرعامل سابق توییتر، راه‌اندازی شده و افراد سرشناسی همچون کریستی تایگن و الکساندریا اوکاسیو-کورتز نیز در آن حضور دارند.
بلو اسکای یک شبکه اجتماعی متن‌محور است که کاربران می‌توانند پیام‌های تا 300 کاراکتر در آن منتشر کنند. پیام‌های ارسالی کاربران در یک تایم‌لاین به نمایش درمی‌آیند. این شبکه بر مبنای یک چارچوب متن‌باز طراحی شده است، بنابراین کاربران می‌توانند پیام‌های خود را بر روی سرورهای سفارشی‌سازی‌شده منتشر کنند.
دسترسی به بلو اسکای در حال حاضر فقط با لینک دعوت امکان‌پذیر است، زیرا این شبکه همچنان در مرحله آزمایشی قرار دارد. افراد با ثبت‌نام در سایت بلو اسکای، در لیست انتظار قرار می‌گیرند و منتظر دریافت دعوتنامه می‌مانند. هنوز مشخص نیست که آیا بلو اسکای می‌تواند جایگزین قابل قبولی برای توییتر باشد یا خیر، اما با توجه به روند اخیر تغییرات در توییتر، این شبکه اجتماعی توانسته توجهات زیادی را به خود جلب کند.
بلو اسکای چیست؟
بلو اسکای یک شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است که توسط جک دورسی، مدیرعامل سابق توییتر، طراحی شده و به صورت موازی با توییتر توسعه یافته است. این شبکه اجتماعی دارای رابط کاربری مشابه توییتر با قابلیت انتخاب الگوریتمیک، طراحی فدراتیو و مدیریت محتوا توسط جوامع مرتبط با این شبکه‌هاست.
بلو اسکای از یک چارچوب متن‌باز به نام AT Protocol استفاده می‌کند، به این معنی که افراد خارج از شرکت می‌توانند شفافیت لازم را در مورد چگونگی ساخت و توسعه آن داشته باشند. AT Protocol یا ActivityPub Transition Protocol یک پروتکل باز و غیرمتمرکز برای شبکه‌های اجتماعی است که توسط تیم بلواسکای توسعه داده شده است. ویژگی‌های AT پروتکل موارد زیر است:
- غیرمتمرکز است؛ کنترل محتوا در اختیار کاربران است نه یک شرکت مرکزی.
- منبع‌باز است؛ همه می‌توانند آن را بررسی کنند و توسعه دهند.
- سازگار با ActivityPub؛ کاربران می‌توانند با شبکه‌های مبتنی بر ActivityPub مانند ماستدون ارتباط برقرار کنند.
- انتقال اطلاعات کاربران؛ امکان انتقال دنبال‌کنندگان، پست‌ها و داده‌های کاربر به سرورهای دیگر.
- مدیریت هویت کاربران؛ کنترل هویت و دسترسی‌ها توسط خود کاربران.
- مقیاس‌پذیر است؛ می‌تواند برای جوامع بزرگ مقیاس‌پذیر باشد
- شفافیت و حریم خصوصی؛ تمرکز بر شفافیت، کنترل کاربر و حفظ حریم خصوصی
این موارد را می‌توان ویژگی های بلو اسکای دانست. دورسی پروژه بلواسکای را در سال 2019 زمانی که هنوز مدیرعامل توییتر بود، معرفی کرد. در آن زمان او گفت توییتر قصد دارد یک تیم کوچک 5 نفره متشکل از معماران، مهندسان و طراحان متن‌باز را برای ایجاد یک استاندارد غیرمتمرکز برای شبکه‌های اجتماعی، تأمین بودجه کند تا خود توییتر نیز از این استاندارد استفاده نماید. اما پیش از آنکه ماسک توییتر را خریداری کند، این اتفاق نیفتاد، بنابراین از اواخر 2022، بلواسکای کاملاً از توییتر جدا شد. دورسی حتی از بلواسکای برای ابراز نارضایتی خود از رهبری ماسک استفاده کرده است.
چگونه از بلواسکای استفاده کنیم؟
پس از دریافت دعوتنامه، کاربران یک نام‌کاربری ایجاد می‌کنند که به صورت @username.bsky.social نمایش داده می‌شود. همچنین کاربران یک نام بولد هم انتخاب می‌کنند که برای دیگر کاربران به نمایش درمی‌آید. اگر بخواهید می‌توانید دامنه خودتان را به عنوان نام‌کاربری هم استفاده کنید.
اپلیکیشن بلو اسکای عملکردی شبیه به توییتر دارد اما استفاده از آن ساده‌تر است. کاربران می‌توانند با کلیک روی دکمه پلاس یا همان «+» یک پست تا 256 کاراکتر ایجاد کنند که شامل عکس هم می‌شود. پست‌ها قابلیت پاسخ‌دهی، بازنشر، لایک و ریپورت دارند.
کاربران می‌توانند دیگران را جستجو و دنبال کنند و به‌روزرسانی‌های آنها را در تایم‌لاین اصلی مشاهده کنند. یک تایم‌لاین با عنوان «What’s Hot» نیز وجود دارد که پست‌های برجسته را نشان می‌دهد. پروفایل کاربران شامل عکس‌پروفایل، پس‌زمینه، بیوگرافی، آمار و تعداد فالوئرهاست. پست‌های پروفایل به دو بخش تقسیم می‌شود: 1. پست‌ها و 2. پست‌ها و پاسخ‌ها.
یک تب «Discover» نیز وجود دارد که پیشنهادهای «who to follow» و جریانی از پست‌های اخیر بلواسکای را نشان می‌دهد.
چگونه می‌توانیم به بلو اسکای دعوت شویم؟
کاربرانی که در برنامه بلو اسکای حضور دارند هر دو هفته یکبار یک کد دعوت دریافت می‌کنند. شرکت بلو اسکای گراف اجتماعی را رصد می‌کند و به کاربرانی که شرکت‌کنندگان مطمئنی را دعوت می‌کنند، کدهای دعوت بیشتری ارائه می‌دهد.
بلواسکای می‌گوید سیستم کد دعوت را بخشی از ابزار متن‌بازی می‌داند که در حال ساخت آن است تا به مدیران سرورها کمک کند جوامع خود را مدیریت و نظارت کنند.
کاربران بلواسکای چه کسانی هستند؟
تا پایان آوریل ۲۰۲۳، بلواسکای به 50000 کاربر رسیده بود. افراد و سازمان‌های سرشناسی مانند الکساندریا اوکاسیو کورتز و رادیو ملی عمومی آمریکا نیز به بلواسکای پیوسته‌اند.
آیا بلواسکای دقیقا مثل توییتر کار می‌کند؟
در بسیاری جهات بله، اما بلواسکای هنوز امکانات پیشرفته‌ای مانند پیام‌رسان خصوصی یا افزودن حساب‌ها به لیست‌ها را ندارد. همچنین توییتر از پروتکل غیرمتمرکزی مانند ActivityPub یا AT استفاده نمی‌کند. این یعنی بلو اسکای از کدهای منبع باز (open source) استفاده می‌کند که ویژگی‌های زیر را دارند:
- کد منبع باز نرم‌افزاری است که تحت مجوزی منتشر می‌شود که به کاربران اجازه استفاده، مطالعه، تغییر و توزیع منبع و کد آن را می‌دهد.
- توسعه کد منبع باز معمولاً به صورت همکاری جمعی و عمومی انجام می‌شود.
- مزایای کد منبع باز شامل امنیت بیشتر، هزینه کمتر، عدم وابستگی به یک شرکت خاص، کیفیت بهتر، نوآوری سریع‌تر و مشارکت گسترده‌تر است.
- کد منبع باز متفاوت از نرم‌افزارهای رایگان و مالکیتی است و مجوزهای خاصی مانند GPL دارد.
- پروژه‌های مشهور کد منبع باز شامل لینوکس، فایرفاکس، لیبره آفیس و اندروید هستند.
- جنبش کد منبع باز در دهه 80 و 90 میلادی شکل گرفت و امروزه کاربرد گسترده‌ای در صنعت نرم‌افزار دارد.
همین موارد را می‌توان جزو ویژگی های بلو اسکای دانست و همین ویژگی‌ها نشان می‌دهد تا چه حد شبکه اجتماعی بلو اسکای متفاوت است.
آیا بلو اسکای رایگان است؟
بله، اما دسترسی به آن فعلا محدود به دعوت‌شدگان است. یعنی فقط کافی است یک گوشی موبایل داشته باشید و یک کد دعوت و مهم نیست موبایل شما گوشی سامسونگ یا گوشی اپل باشد.
بلوا سکای چگونه درآمدزایی می‌کند؟
هدف بلو اسکای پیدا کردن راه‌های دیگری برای تأمین مالی بدون تبلیغات است تا بتواند برای کاربران نهایی رایگان بماند. در ۵ ژوئیه ۲۰۲۳، بلواسکای یک سرویس پولی ارائه کرد که دامنه‌های سفارشی را برای کاربرانی که می‌خواهند دامنه منحصربفردی به عنوان نام کاربری داشته باشند، فراهم می‌کند.
آیا بلو اسکای غیرمتمرکز است؟
بله. تیم بلو اسکای در حال توسعه پروتکل غیرمتمرکز AT است که بلو اسکای بر روی آن ساخته شده است. در مرحله بتا، کاربران فقط می‌توانند به شبکه bsky.social ملحق شوند اما بلو اسکای قصد دارد فدراتیو شود، به این معنی که جوامع بی‌شماری می‌توانند در درون شبکه متن‌باز آن وجود داشته باشند. شاید این راهی باشد که ماستودون هم آن را طی کند.
آیا بلو اسکای قابل سفارشی‌سازی است؟
بله. در ماه مه بلواسکای الگوریتم‌های سفارشی یا «custom feeds» را معرفی کرد که به کاربران امکان می‌دهد الگوریتم‌های مختلفی را برای نمایش انواع پست‌های مورد علاقه‌شان انتخاب کنند.
آیا بلواسکای برای iOS و اندروید در دسترس است؟
بله. بلواسکای در ۲۰ آوریل برای اندروید و اواخر فوریه برای iOS عرضه شده است. این پلتفرم هنوز برنامه وب ندارد اما کاربران وارد شده می‌توانند به staging.bsky.app بروند.
آیا واقعاً پست‌های بلواسکای اسکیت نامیده می‌شوند؟
اسم رسمی برای پست‌ها وجود ندارد اما کاربران اینترنتی نام skeets را برگزیده‌اند که ترکیبی از توییت و اسکای است. اما با اعتراض مدیرعامل بلواسکای، کمتر از این اسلنگ استفاده می‌شود.
ماجرای «رشته جهنمی» (hellthread) چیست؟
رشته جهنمی یکی از موضوعات داغ اخیر در بلواسکای بوده است. این اتفاق زمانی رخ داد که تعداد زیادی از کاربران به یک رشته پاسخ دادند و همه چیز دچار آشفتگی و هرج‌و‌مرج شد. اعلان‌های رشته خراب شد و امکان میوت‌کردن آن از بین رفت. رشته به چندین زیررشته تقسیم شد.
توسعه‌دهنده‌ای که می‌توانست مشکل را حل کند، تعطیلات آخر هفته‌اش بود و تا دوشنبه نمی‌توانست کاری انجام دهد. این باعث شد ماجرای رشته جهنمی تا پایان آخر هفته ادامه پیدا کند و جالب این‌که پاسخ‌دادن به این رشته باعث گرفتار‌شدن در آن می‌شد. در نهایت مشکل حل شد اما همه فهمیدند که بلو اسکای هنوز جایی زیادی برای کار دارد. به تعبیر جی گرابر، مدیرعامل Bluesky، هر اشکالی می‌تواند به یک ویژگی تبدیل شود.
تفاوت بلواسکای و ماستادون چیست؟
اگرچه معماری بلواسکای شبیه به ماستادون است، اما بسیاری از کاربران بلواسکای را قابل فهم‌تر می‌دانند، در حالی که دسترسی به ماستادون ممکن است سخت‌تر به نظر برسد. انتخاب سرور مناسب در ماستدون کار دشواری است و کاربران حرفه‌ای آن بسیار محافظه‌کار هستند که این موضوع مشارکت در گفتگوها را دشوار می‌کند. برای رقابت، ماستدون اخیرا فرایند ثبت‌نام خود را ساده‌تر کرده و mastodon.social را به‌عنوان سرور پیش‌فرض برای کاربران جدید انتخاب کرده است.
چگونه بلو اسکای را دانلود کنیم؟
هرچند برای استفاده واقعی از بلو اسکای به دعوتنامه نیاز دارید، نسخه‌هایی از Bluesky وجود دارد که می‌توانید آنها را در iOS و Android دانلود کنید تا آماده ثبت‌نام شوید. از دو لینک زیر برای دانلود بلو اسکای در اندروید استفاده کنید:
- Bluesky را در Apple App Storeمشاهده کنید
- Bluesky را در فروشگاه Google Play مشاهده کنید
دانلودش کنید و عضویت در بلو اسکای را زودتر عملی کنید؛ شاید زمانی بلو اسکای به یکی از بهترین برنامه های اندروید تبدیل و یا جزو بهترین اپلیکشین های آیفون شود.
حرف آخر؛ مالک بلواسکای کیست؟
اگرچه جک دورسی، بلو اسکای را تأمین مالی کرده و در هیئت مدیره آن حضور دارد، اما در توسعه روزانه آن دخیل نیست. مدیرعامل بلواسکای، جی گرابر است که قبلا به عنوان مهندس نرم‌افزار برای ارز دیجیتال زی‌کش و همچنین بنیان‌گذار سایت برنامه‌ریزی رویداد به نام Happening فعالیت کرده است.
دیدگاه خود را بنویسید