ما امروزه به شدت به رسانه‌های اجتماعی مانند ماستودون وابسته شده‌ایم. با اینکه این رسانه‌ها امکانات زیادی را برای ما فراهم کرده اند اما از تاثیرات منفی که در پی دارد ناراحتیم. با این وجود وابستگی به رسانه‌های اجتماعی، خرده فرهنگ‌های جدیدی را در درون شکوفا می‌کند. پلتفرمهای مختلف به شکل‌های متفاوتی در توسعه این خرده فرهنگ‌ها موثر بوده اند. ماستودون یکی از این پلتفرم هاست که به دنبال توسعه دموکراتیک فعالیت شبکه‌های اجتماعی است. از این رو شبکه غیرمتمرکز را جایگزین ایده مدیریت سلسله مراتبی پلتفرمهای مطرح مانند توییتر کرد. در این مطلب مقدمه ای برای آشنایی با شبکه اجتماعی ماستودون به شما ارائه خواهیم کرد.
ماستودون چیست؟
ماستودون (Mastodon) یک رسانه اجتماعی بر اساس میکرو وبلاگ نویسی است که از سال 2016 راه اندازی شده است. در این پلتفرم کاربران می‌توانند به روشی مشابه توییتر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، یعنی متن، تصاویر و ویدیو ارسال کنند و با دنبال کردن یکدیگر تعامل داشته باشند. اما چندین امتیاز متفاوت نسبت به دیگر شبکه‌های اجتماعی دارد که باعث رشد این پلتفرم می‌شود. در ادامه خواهیم دیدی که ماستودون چیست و چه ویژگی‌های متمایزی نسبت به رقبای خود دارد.
ماستودون چگونه کار می‌کند؟
ماستودون یک پلتفرم رایگان و متن باز است که در سال 2022 عرضه شد. در اصل پلتفرمی است که مانند هزاران بسته نرم افزاری دیگر به صورت اشتراکی توسعه یافته است. در واقع هر کسی که به Ruby on Rails و جاوا اسکریپت مسلط باشد می‌تواند در توسعه آن مشارکت داشته باشد. ماستادون یکی از بهترین برنامه های اندروید و همچنین یک برنامه iOS برای گوشی اپل است که کمی متفاوت از نسخه وب مبتنی بر مرورگر عمل می‌کند.
ماستودون یک پلتفرم گوشی موبایل بر پایه جمع‌آوری داده و پر از تبلیغات نیست، بلکه نرم‌افزاری است که نمونه‌های (instances) واگذار شده بر پایه آن ساخته می‌شود. هر یک از این نمونه‌ها سروری است که شرایط، قوانین و خط‌مشی‌های مدیریتی خاص خود را دارد. کاربران از طریق این سرورها در ماستودون ثبت نام می‌کنند. سرورها بر اساس اندازه، محل، قوانین و محدودیت‌های آن یا هر معیاری که اولویت کاربر باشد، انتخاب شده است. هر نمونه یا سرور به عنوان یک شبکه اجتماعی فدرال عمل می‌کند، یعنی در داخل ماستودون مستقل است، اما همچنان بخشی از یک فدراسیون گسترده‌تر است. بنابراین همه کاربران بدون توجه به سرور انتخابی می‌توانند با کاربران سرورهای دیگر تعامل داشته باشند.
ثبت نام اولیه در ماستادون
اولین قدم برای ورود به دنیای ماستودون، انتخاب سروری است که از طریق آن به شبکه متصل شوید. ماستودون فهرستی از گزینه‌های خود به شما ارائه می‌دهد. می‌توانید ببینید که چند نفر در هر سرور شرکت می‌کنند، هدف یا خط و مشی و قوانین آن چیست، بودجه آن چگونه تامین می‌شود و غیره. برای مثال یوجن روچکو (Eugen Rochko) که بنیان گذار ماستودون است سرور mastodon.social را مدیریت می‌کند، می‌توانید او را روی این پلتفرم دنبال کنید.
تنظیم پروفایل در ماستودون
پس از ثبت نام، می‌توانید پروفایل خود را مانند هر پلتفرم رسانه اجتماعی دیگر تنظیم کنید. می‌توانید عکس شخصی، عکس کاور، خلاصه بیو و فالوورها و تعداد دنبال‌کننده‌های هر فرد را در صفحه پروفایلش ببینید.
- عکس نمایه باید JPG، PNG یا GIF با حجم حداکثر ۲ مگابایت باشد که اندازه آن به 400×400 پیکسل می‌رسد.
- عکس کاور نیز باید JPG، PNG یا GIF با اندازه حداکثر ۲ مگابایت باشد. اندازه آن به 1500×500 پیکسل می‌رسد.
- علاوه بر عناصر معمول، ممکن است چندین لینک را در بالای متن بیوگرافی مشاهده کنید. کاربران می‌توانند جدولی با حداکثر چهار ردیف در بخش بیو اضافه کنند. پس از تأیید مالکیت پیوندها، با افزودن یک کد اتصال به وب‌سایت، صفحه ویرایش پروفایل گزینه‌هایی را ارائه می‌دهد که عبارتند از:
- درخواست دنبال کردن
- حساب ربات
- پیشنهاد حساب کاربری
- پنهان کردن نمودار شبکه
نحوه ارسال فید در ماستودون
در پایین مشخصات پروفایل، فید پست‌ها قرار دارد که بر اساس پست‌ها، پاسخ‌ها و مدیا قابل فیلتر است. اگر پیش از این توییت منتشر کرده اید، ماستودون نیز به همان روش عمل می‌کند. کافی است در کادر تایپ کنید و دکمه انتشار را بزنید. البته برای هر پست محدودیت 500 کاراکتری وجود دارد.
- می‌توانید تصاویر، ویدیو یا صدا را پیوست کنید.
- می‌توانید نظرسنجی اضافه کنید.
- زبان آن را تغییر دهید.
- می‌توانید حریم خصوصی محتوای خود را برای هر پست به طور مجزا تغییر دهید و یک هشدار محتوا اضافه کنید.
در زیر هر پست متادیتاها به ترتیب نشان می‌دهند:
- زمان انتشار پست
- تنظیمات حریم خصوصی
- اینکه پست با استفاده از برنامه رسمی اندروید یا بهترین اپلیکیشن‌های آیفون پست منتشر شده است
- تعداد دفعاتی که پست توسط دیگران دوباره منتشر شده
- تعداد لایک‌ها
از خط اصلی می‌توانیم چند عملیات روی هر پست انجام دهیم:
- Reply: پست را پاسخ دهیم
- Boost: دوباره منتشر کنیم
- Favourite: به لیست مورد علاقه اضافه کنیم
- Share: در رسانه‌های دیگر به اشتراک بگذاریم
- Bookmark: نشانک گذاری و ذخیره کنیم.
- سه نقطه: از منوی اضافی می‌توانیم یک مکالمه را بی صدا کنیم یا لینک یک پست را کپی کنیم. پست‌های خود را می‌توان جاسازی کرد، پین کرد، حذف کرد یا دوباره پیش‌نویس کرد.
پیمایش فیدها
ماستودون دستاورد فنی چشمگیری بر پایه API توسعه داده اما از نظر عملکردی بی‌فایده به نظر می‌رسد. این فناوری‌ها اشکال مختلفی از نمایش فیدها را ممکن کرده است.
وقتی کاربران دیگری را دنبال می‌کنید، پست‌های آنها به فید صفحه اصلی شما اضافه می‌شود. مانند سایر پلتفرمهای اجتماعی به ترتیب زمانی معکوس و به طور کامل بر اساس آنچه شما خواسته‌اید.
نسخه مرورگر آن یک فید محلی ارائه می‌دهد، که فقط پست‌های کاربران سرور شما را نشان می‌دهد. این ویژگی در برنامه اندروید مانند گوشی سامسونگ در تب Explore در بخش «Community» قرار دارد. همچنین فید فدرال، هر چیزی را که در کل سرورهای ماستودون اتفاق می‌افتد نمایش می‌دهد.
امتیازهای ماستودون نسبت به دیگر شبکه‌های اجتماعی
ماستودون به عنوان یک شبکه غیرمتمرکز از گروه‌های شبکه‌های اجتماعی، نسبت به دیگر پلتفرمهای شبکه اجتماعی مزایای قابل توجهی دارد.
- رابط کاربری مناسبی دارد. چیزی که ماستودون را به یک پلتفرم آسان کاربر تبدیل می‌کند، سبک آشنای فید مکالمه و روش ارسال پست است که مانند پلفترم های مطرح شبکه مجازی است، اما کپی توییتر یا بلو اسکای نیست.
- یکی دیگر از ویژگی‌های متمایز ماستودون امکان فیلترهایی برای پست‌ها و مجموعه‌ای از فیلترهای واقعاً خوب برای ارتباط با فالوورها وجود دارد.
- امکان ارسال پیام‌های خصوصی مستقیم وجود دارد.
- یک مکانیسم داخلی برای حذف خودکار پست‌ها پس از مدت زمان معین وجود دارد. اگرچه ویژگی تازه ای نیست، اما مثبت به نظر می‌رسد.
- طبیعت متن باز ماستادون به این معنی است که API آن باز است و برنامه‌های غیر رسمی ارزان در دسترس هستند. این برنامه‌ها را می‌توان مستقیماً در وب سایت joinmastodon.org پیدا کرد.
- قانون سانسور mastodon.social به این معنی است که شما مجبور نیستید به چیزهایی که تمایل ندارید نگاه کنید مگر اینکه خودتان این کار را انجام دهید.
با همه اینها پلتفرمهای اجتماعی بدون وجود کاربر اهمیتی ندارند. اینکه یک پلتفرم اجتماعی چقدر امکانات ارائه می‌دهد در درجه دوم اهمیت قرار دارد. ماستادون پلتفرمی تازه کار است و موضوعات پرطرفدار فید قابل توجهی در آن ندارند. ماستودون هم اکنون بیش از 5 میلیون کاربر دارد اما برای پیشرفت به کاربر بیشتری نیاز دارد!
دیدگاه خود را بنویسید